فوق تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه وبویراحمد گفت: کبد چرب نشانه ای از اختلالات متابولیسمی در بدن است که بر اثر بسیاری از بیماری ها و یا الگوی غذایی نامناسب در بدن ایجاد می شود که اکثر مواقع هیچ علامت هشدار دهنده ای ندارد.

فوق تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه وبویراحمد گفت: کبد چرب نشانه ای از اختلالات متابولیسمی در بدن است که بر اثر بسیاری از بیماری ها و یا الگوی غذایی نامناسب در بدن ایجاد می شود که اکثر مواقع هیچ علامت هشدار دهنده ای ندارد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج؛ دکتر امین آزاد با بیان اینکه در گذشته نارسایی کبد بر اثر عواملی چون هپاتیت B  و C و برخی از بیماری های ژنتیکی و با خود ایمن کبد در افراد ایجاد می شد، افزود: امروزه بیماری کبد چرب یکی از مهمترین علل نارسایی های کبد محسوب شده به طوری که درصد شیوع این بیماری در ایران بین 20 تا 40 درصد گزارش شده است.

وی با اشاره به اینکه کبد چرب در آینده نزدیک مهمترین عامل نارسایی و پیوند کبد است، اظهار داشت: پیش بینی می شود هپاتیت C با ارائه خدمات دارویی جدید و اقدامات درمانی کشوری تا سال 2030 ریشه کن شود.

وی عنوان کرد: در گذشته هپاتیت B به علت انتقال از مادر به فرزند در کشور ما بسیار شایع بوده که با تمهیدات صورت گرفته از جمله واکسیناسیون وسیع، ارتقاء سطح بهداشت و کنترل دقیق خون های اهدایی مبنی بر آلوده نبودن به این بیماری، تا حدود زیادی تحت کنترل قرار گرفته اما همچنان یکی از مهمترین مسائل بهداشتی در برخی از نقاط کشور است.

آیا کبد چرب علائمی دارد؟

فوق تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی استان با بیان اینکه بیماری کبدچرب، معمولا بی علامت است و در بعضی مواقع به صورت علائمی مانند خستگی، کسالت و یا اندکی درد در ناحیه فوقانی سمت راست شکم ظهور می کند، گفت: این بیماری معمولا به صورت اتفاقی در آزمایش های استخدامی و دوره ای برای سازمان های بیمه ای و یا هنگام تصویربرداری شکمی مانند سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی، تشخیص داده می شود.

وی ادامه داد: زمانی به وجود این بیماری مشکوک می شویم که در آزمایش های بیمار، افزایش آنزیم های کبدی با نام اختصاری SGOT (AST)   و SGPT (ALT)  مشاهده و یا در تصاویر رادیولوژیک وجود چربی در بافت کبد، گزارش شود.

وی با بیان اینکه در افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، معمولا افزایش 3 تا 5 برابری آنزیم های کبدی مشاهده می شود، یادآور شد: بالا بودن این آنزیم‌ها و یا گزارش وجود چربی در کبد تنها ملاک تشخیص این بیماری نبوده و بیمار باید تحت آزمایش ها و معاینات دقیق قرار گیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان اذعان نمود: زمانی می توان گفت فرد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی است که احتمال وجود بیماری های هپاتیتی ویروسی، خود ایمن کبدی و بیماری های وراثتی کبدی با بررسی های دقیق رد شده و فرد به طور معمول از مشروبات الکلی استفاده نکند.

علل ابتلا به چربی کبد را بشناسید

دکتر آزاد یکی از مهمترین علل بروز کبد چرب غیرالکلی را ایجاد مقاومت به انسولین در بدن افراد مبتلا به این بیماری دانست و تصریح کرد: هورمون انسولین یک هورمون موثر در سوخت و ساز بدن است در حالی که بیشتر افراد فقط آن را به عنوان عامل کنترل کننده قند خون می شناسند.

وی افزود: چاقی و اضافه وزن دو عامل اصلی مقاومت به انسولین هستند، درحالی که مقاومت به انسولین در برخی افراد لاغر نیز مشاهده می شود.

وی در ادامه گفت: در گروهی دیگر از افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، ساز و کارهای دیگری به جز مقاومت به انسولین باعث این بیماری می شود که نشان از پیچیده بودن و وجود ناشناخته های زیادی در مورد این بیماری است.

اضافه وزن، مهمترین ریسک فاکتور کبد چرب

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی استان با بیان اینکه شیوع کبد چرب در بین ایرانیان به طور تقریبی بین 20 تا 40 درصد است، اضافه کرد: در مطالعات زیادی که در سطح کشور صورت گرفته، آمار مبتلایان به اضافه وزن در کشور 38 درصد و چاقی 40 درصد تخمین زده شده است.

وی درمان اصلی این بیماری را بهبود رژیم غذایی و افزایش فعالیت های بدنی دانست و افزود: در گذشته افرادی که به علت کمبود مواد مغذی دچار لاغری می شدند را مبتلایان به سوء تغذیه می دانستند در حالی که امروزه افراد چاق را نیز مبتلا به سوء تغذیه می دانند.

فوق تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی استان با بیان اینکه چاقی یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای کبد چرب است، عنوان کرد: مهمترین کاری که افراد چاق برای درمان این بیماری می توانند انجام دهند کاهش وزن به شیوه صحیح است.

 وی در ادامه خاطر نشان کرد: کاهش وزن ناگهانی در مدت زمان کوتاه نه تنها موثر نیست بلکه باعث وخیم تر شدن شرایط بیمار و حتی نارسایی بافت کبد می شود.

دکتر آزاد افزود: کاهش وزن استاندارد برای افراد، حداکثر سه تا چهار کیلوگرم در ماه و یا 500 گرم در هفته است.

وی اظهار داشت: در صورتی که ابتلا به کبد چرب در فرد قطعی شده باشد، افزایش فعالیت بدنی و کاهش دریافت کالری در درمان این بیماری بسیار موثر است.

آیا پرهیز از مصرف غذاهای چرب، مانع از ابتلا به کبد چرب می شود؟

فوق تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی استان افزود: برخی افراد بر این باورند که در صورت عدم مصرف غذاهای چرب به این بیماری مبتلا نخواهند شد، در حالی که این تفکر اشتباه بوده و چربی کبد بیشتر به علت مصرف مواد نشاسته ای و کربوهیدرات ها در بدن ایجاد می شود.

وی خاطر نشان کرد: مواد نشاسته ای و کربوهیدرات ها در بدن به قند تبدیل شده و با مصرف بیش از حد این مواد، قند اضافه در بدن تبدیل به چربی تری گلیسرید شده و طی انجام فرایندهای سوخت و سازی در نهایت منجر به ایجاد کبد چرب در فرد می شود.

وی با اشاره به اینکه ماکارانی، برنج، سیب زمینی و نان منابع غنی نشاسته ای و کربوهیدرات ها هستند، اذعان کرد: منع مطلقی برای مصرف این غذاها وجود ندارد و فرد بیمار باید تحت نظر پزشک میزان مصرف این غذاها را کنترل کرده تا نقص متابولیسم در بدن کنترل شود.

افراد مستعد ابتلا به کبد چرب

وی افراد دچار چاقی شکمی (مرکزی)، دیابتی نوع 2 و مبتلایان به اختلالات چربی خون را مستعد ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی عنوان کرد و گفت: سندرومی بنام سندرم متابولیک وجود دارد، که افراد مبتلا به این بیماری داراری 5 خصوصیت بالینی آزمایشگاهی؛ فشار خون بیشتر از 85/130 میلی متر جیوه، HDL کمتر از40 میلی گرم در دسی لیتر در مردان و کمتر از 50 میلی گرم در دسی لیتر در زنان، قند بیشتر از 100 و تری گلیسیرید بیشتر از 150 و دور کمر در مردان بیشتر از 102 و در زنان بیشتر از 88 سانتی متر هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان، اظهار داشت: چنانچه فردی سه مورد از این 5 علائم را دارا باشد به بیماری سندرم متابولیک مبتلا بوده و این بیماران در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کبد چرب غیر الکی و عوارض آن هستند.

آیا آمار ابتلایان به کبد چرب در بین زنان و مردان متفاوت است؟

دکتر آزاد عنوان کرد: در برخی تحقیقات صورت گرفته، آمار مبتلایان به کبد چرب در زنان بیشتر و در برخی آمار مبتلایان در بین زنان و مردان برابر بوده است، بنابراین همه افراد جامعه در معرض ابتلاء به این بیماری قرار دارند.

فوق تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی استان، ابراز داشت: بیماری گرفتگی عروق قلب و در نهایت سکته های قلبی و در بعضی موارد بدخیمی های روده بزرگ از مهمترین عوارض خارج از کبد بیماری کبد چرب غیر الکلی است.

آیا کبد چرب درمان دارد؟

وی اذعان نمود: درمان های دارویی که امروزه برای بیماران کبد چرب توصیه می شود، نقش کمرنگی در بهبود وضعیت این بیماران داشته و بعضی از دارو های موثر نیز دارای عوارض بدی هستند که عملا توصیه به تجویز نمی شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان افزود: داروهای جدیدی در این زمینه مورد کارآزمایی بالینی قرار گرفته اند که تاکنون اثرات میان مدت و طولانی مدت این داروها مشخص نشده و در بازارهای دارویی کشور توزیع نشده اند.

دکتر آزاد با اشاره به اینکه برخی از مواد دارویی مانند ویتامین E و سیلی مارین(خارمریم) برای بیماران در شرایط خاص تجویز می شود، ابراز داشت: مصرف خودسرانه و طولان مدت این داروها به هیج وجه توصیه نمی شود.

وی یادآور شد: بیماران مبتلا به دیابت و بیماران قلبی و عروقی باید از مصرف ویتامین E  بپرهیزند، زیرا نه تنها اثر مثبتی برای بیمار نخواهد داشت، بلکه احتمال مرگ و میر را در این بیماران افزایش می دهد.

فوق تخصص گوارش دانشگاه علوم پزشکی استان گفت: بهبود رژیم غذایی، افزایش فعالیت های بدنی و پرهیز از مصرف مشروبات الکلی که خود سبب ایجاد بیماری در فرد می شود، در پیشگیری و درمان کبد چرب غیر الکی بسیار موثر است.

 دکتر آزاد خاطر نشان کرد: در صورت تشخیص قطعی پزشک مبنی بر ابتلاء فرد به کبد چرب، بهبود فعالیت های بدنی و کاهش دریافت انرژی بیش از اندازه، در درمان این بیماری بسیار موثر است.

وی در پایان هشدار داد: عدم رعایت دستورات غذایی و کنترل وزن سبب پیشرفت بیماری خواهد شد و در نهایت فرد به نارسایی های کبدی مبتلا و همچنین احتمال مرگ و میر بیمار در کوتاه مدت نیز افزایش می یابد.

انتهای پیام/ س. حسینی