با فرا رسیدن فصل تابستان و افزایش دما، توجه به نیازهای بهداشتی و تغذیه‌ای کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود
به گزارش روابط عمومی بیمارستان امام سجاد(ع) یاسوج ، راضیه فروتن نسب کارشناس ارشد پرستاری کودکان این مرکز آموزشی درمانی در یادداشت علمی به موضوع اهمیت نوشیدن آب برای کودکان در فصل تابستان پرداخت:
با فرا رسیدن فصل تابستان و افزایش دما، توجه به نیازهای بهداشتی و تغذیه‌ای کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود. یکی از مهم‌ترین این نیازها، تأمین آب مورد نیاز بدن و حفظ هیدراتاسیون است. کم‌آبی می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر سلامت کودکان داشته باشد.
اهمیت هیدراتاسیون کودکان در تابستان
هیدراتاسیون کودکان در فصل تابستان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با افزایش دما و فعالیت‌های بیشتر در فضای باز، کودکان به آب بیشتری نیاز دارند تا بدنشان به خوبی هیدراته بماند. آب نه تنها به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند، بلکه نقش حیاتی در حفظ انرژی، تمرکز ذهنی، و جلوگیری از مشکلاتی مانند خستگی، بی‌حالی و حتی گرمازدگی نیز دارد. بنابراین، والدین باید علاوه بر رعایت نکات مهم در خرید لباس‌های تابستانی کودکان، به میزان مصرف آب آنها نیز توجه کنند و اطمینان حاصل کنند که کودکانشان به طور منظم و به مقدار کافی آب می‌نوشند. این امر می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کرده و به کودکان کمک کند تا تابستانی سالم و پرنشاط را تجربه کنند.
علائم و نشانه‌های کم‌آبی در کودکان
تشخیص زودهنگام علائم و نشانه‌های کم‌آبی در کودکان می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. کم‌آبی می‌تواند به صورت علائم مختلفی در کودکان ظاهر شود که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
علائم ابتدایی کم‌آبی
خشکی دهان و لب‌ها: یکی از اولین نشانه‌های کم‌آبی، خشکی و ترک‌خوردگی لب‌ها و دهان است.
تشنگی زیاد: کودک ممکن است به طور مکرر احساس تشنگی کند و نیاز به نوشیدن آب داشته باشد.
کاهش میزان ادرار: کاهش دفعات ادرار یا تغییر رنگ آن به زرد تیره، نشان‌دهنده کاهش مایعات بدن است.
خستگی و بی‌حالی: کودکان ممکن است براثر کم‌آبی به سرعت خسته شوند و انرژی کمتری برای بازی و فعالیت‌های روزمره داشته باشند.
تحریک‌پذیری و بی‌قراری: کم‌آبی می‌تواند باعث افزایش تحریک‌پذیری و بی‌قراری در کودکان شود.
علائم شدیدتر کم‌آبی
پوست خشک و بدون حالت ارتجاعی: پوست کودک ممکن است خشک شود و در صورت فشرده شدن به حالت عادی بازنگردد.
چشمان فرو رفته: یکی از علائم هشداردهنده کم‌آبی شدید، فرو رفتگی چشم‌ها است.
سرگیجه و گیجی: کودک ممکن است دچار سرگیجه و گیجی شود و تعادل خود را از دست بدهد.
کاهش تعریق: کاهش یا عدم تعریق در هوای گرم نشان‌دهنده کم‌آبی شدید است
افزایش ضربان قلب و تنفس: افزایش ضربان قلب و تنفس نامنظم و تند می‌تواند نشانه‌ای از کم‌آبی باشد.
بیهوشی یا خواب‌آلودگی شدید: در موارد بسیار شدید، کودک ممکن است بیهوش شود یا دچار خواب‌آلودگی شدید گردد.
مزایای نوشیدن آب کافی برای کودکان
نوشیدن آب کافی به بهبود عملکرد بدنی و ذهنی کودکان کمک می‌کند. آب به تنظیم دمای بدن، تسهیل هضم غذا و حمل مواد مغذی به سلول‌ها کمک می‌کند. همچنین آب کافی می‌تواند از خستگی و بی‌حالی جلوگیری کرده و انرژی کودکان را در طول روز حفظ کند.
مقدار آب مورد نیاز روزانه برای کودکان
مقدار آب مورد نیاز روزانه برای کودکان به عوامل مختلفی مانند سن، وزن، سطح فعالیت و شرایط آب و هوایی بستگی دارد. با این حال، توصیه‌های کلی برای مصرف آب در سنین مختلف به شرح زیر است:
نوزادان (زیر ۶ ماه)
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند: نیازی به آب اضافی ندارند، زیرا شیر مادر تمام نیازهای آبی آنها را تأمین می‌کند.
نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند: ممکن است مقدار کمی آب بین وعده‌های غذایی نیاز داشته باشند، اما این نیاز بسیار کم است و باید با مشورت پزشک انجام شود.
نکته: در هنگام خرید لباس نوزادی به جنس لباس توجه ویژه‌ای داشته باشید. لباس‌های نوزادی باید علاوه بر خنک نگه داشتن بدن نوزاد در تابستان، از ایجاد حساسیت پوستی در آنها نیز جلوگیری کنند.
کودکان ۶ ماه تا ۱ سال
در این سن، علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک، می‌توان به تدریج مقداری آب را به رژیم غذایی کودک اضافه کرد، مخصوصاً در زمان شروع تغذیه تکمیلی. مقدار آب مصرفی باید حدود ۲۴۰ تا ۳۶۰ میلی‌لیتر در روز باشد.
کودکان ۱ تا ۳ سال
کودکان در این سن به طور متوسط به حدود ۱.۳ لیتر (۱۳۰۰ میلی‌لیتر) آب در روز نیاز دارند که شامل آب موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها نیز می‌شود.
کودکان ۴ تا ۸ سال
در این سن، روزانه به آب حدود ۱.۷ لیتر (۱۷۰۰ میلی‌لیتر) نیاز است. این مقدار نیز شامل آب موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها می‌شود.
کودکان ۹ تا ۱۳ سال
پسران به طور متوسط به ۲.۴ لیتر (۲۴۰۰ میلی‌لیتر) و دختران به ۲.۱ لیتر (۲۱۰۰ میلی‌لیتر) آب در روز نیاز دارند.
نکات مهم:
فعالیت بدنی و دمای هوا: در صورت فعالیت بدنی شدید یا در هوای گرم، نیاز به آب افزایش می‌یابد و باید مقدار بیشتری آب مصرف شود.
توجه به علائم کم‌آبی: والدین باید به علائم کم‌آبی در کودکان توجه کنند و در صورت نیاز، مقدار آب مصرفی را افزایش دهند.
تنوع نوشیدنی‌ها: علاوه بر آب، میوه‌ها و سبزیجاتی که حاوی مقدار زیادی آب هستند نیز می‌توانند به تأمین نیاز آبی بدن کمک کنند. مانند هندوانه، خیار، پرتقال، توت‌فرنگی و…
نکات و روش‌های تشویق کودکان به نوشیدن آب:
ایجاد عادت‌های سالم نوشیدن آب از سنین پایین شکل می‌گیرد و می‌تواند به پیشگیری از کم‌آبی بدن کمک کند. والدین می‌توانند با استفاده از بطری‌های جذاب و رنگارنگ، تنظیم برنامه‌های منظم برای نوشیدن آب و ارائه جوایز کوچک، کودکان را به نوشیدن آب تشویق کنند.
نوشیدنی‌های مناسب برای هیدراتاسیون کودکان:
برای حفظ هیدراتاسیون مناسب در کودکان، نوشیدنی‌های متنوع و سالمی وجود دارد که می‌توانند به تأمین نیازهای آبی بدن آنها کمک کنند. آب ساده بهترین و سالم‌ترین گزینه است که باید به عنوان نوشیدنی اصلی مصرف شود. علاوه بر آب، میوه‌ها و سبزیجاتی مانند هندوانه، خیار و پرتقال که مقدار زیادی آب در بافت خود دارند، می‌توانند به این نیاز کودکان پاسخ دهد. آبمیوه‌های طبیعی و بدون شکر نیز گزینه‌های خوبی هستند، البته باید در مصرف آنها اعتدال رعایت شود.
نوشیدنی‌های مضر و توصیه نشده برای کودکان
نوشابه‌های گازدار و انرژی‌زا به دلیل محتوای بالای قند و مواد افزودنی برای کودکان مناسب نیستند. این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث مشکلات گوارشی، افزایش وزن و سایر مشکلات بهداشتی شوند.
راهکار جایگزین برای کودکانی که آب ساده را دوست ندارند
برای کودکانی که آب ساده را دوست ندارند، می‌توان از آب میوه‌های تازه و رقیق شده یا افزودن میوه‌های تازه به آب استفاده کرد. این روش‌ها می‌توانند طعم آب را جذاب‌تر کرده و مصرف آن را برای کودکان آسان‌تر کنند.
نکات مهم برای والدین
کودکان در فصل تابستان به دلیل گرمای هوا کمی حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌شوند. والدین باید علاوه بر خرید لباس دخترانه و پسرانه تابستانی مناسب، به علائم کم‌آبی در کودکان نیز توجه داشته باشند و به محض مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، اقدامات لازم را انجام دهند. این اقدامات شامل افزایش مصرف آب، استفاده از نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت و در موارد شدیدتر، مراجعه به پزشک است. حفظ هیدراتاسیون مناسب برای کودکان نه تنها برای سلامت جسمی آنها بلکه برای عملکرد ذهنی و احساسی‌شان نیز حیاتی است.
سخن پایانی
در تابستان، با توجه به افزایش دمای هوا و فعالیت‌های بیشتر در فضای باز، کودکان به مقدار بیشتری آب نیاز دارند تا بتوانند بدن خود را خنک نگه دارند و از خطرات کم‌آبی جلوگیری کنند. بنابراین، اهمیت نوشیدن آب برای کودکان در فصل تابستان نباید نادیده گرفته شود. والدین باید به تأمین مداوم آب برای کودکان توجه ویژه‌ای داشته باشند و آنها را تشویق کنند تا به‌صورت منظم آب بنوشند. تنها با رعایت این نکات ساده، می‌توان به سلامت و نشاط کودکان در طول تابستان کمک کرد و از بروز مشکلات ناشی از کم‌آبی پیشگیری نمود.
