متخصص پوست و مو با اشاره به اینکه جوش نوع بیماری پوستی است که بیشتر سنین نوجوانی را درگیر می‌کند، گفت: البته ۸۵ درصد افراد ۱۲ تا ۲۴ سال دچار این بیماری می‌شوند، بنابراین در این گروه سنی یک پدیده فیزیولوژیک به حساب می‌آید.
متخصص پوست و مو با اشاره به اینکه جوش نوع بیماری پوستی است که بیشتر سنین نوجوانی را درگیر می‌کند، گفت: البته ۸۵ درصد افراد ۱۲ تا ۲۴ سال دچار این بیماری می‌شوند، بنابراین در این گروه سنی یک پدیده فیزیولوژیک به حساب می‌آید.
علت جوش
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج؛ دکتر محمد باقر واصلی افزود: بروز جوش می‌تواند علت‌های داخلی و بیرونی داشته باشد، مکانیسم‌های اصلی که در بروز جوش تأثیر دارند«فولیکول‌های» مو(مو در داخل کیسه های لوله مانندی به نام فولیکول تشکیل شده و از پوست سر بیرون می آورد) را درگیر می‌کنند. مجرای غدد سباسه(غدد کوچکی در پوست پستانداران هستند که تولید چربی می کنند. غدد سباسه معمولا به فولیکول های مو متصل هستند) به قسمت بالایی فولیکول مو باز می‌شود و ترشحات این غدد (سبوم) از راه فولیکول مو به سطح پوست می‌ریزند.
وی با بیان اینکه مکانیسم ایجاد جوش با افرایش رشد تعداد سلول‌های دهانه فولیکول مو و چسبندگی آنها و به دنبال آن انسداد فولیکول مو شروع می‌شود، تصریح کرد: در مجرای فولیکول مو، باکتری‌های مختلفی از جمله «پروپیونی باکتریوم آکنه» وجود دارد که به دنبال انسداد دهانه فولیکول و تجمع سبوم، محیط مناسب برای رشد پروپیونی باکتریوم آکنه و ایجاد جوش فراهم می‌شود که مراحل اولیه آن به صورت کومدون خود را نشان می‌دهد.
کومدون‌ها یا جوش‌های زیرپوستی
این متخصص پوست و مو ابراز کرد: کومدون‌ها جوش‌های زیرپوستی هستند که برخی سرسفید و برخی سرسیاه هستند. وقتی انسداد کامل باشد کومدون سرسفید می‌شود و وقتی که سبوم به بیرون راه پیدا می‌کند به خاطر اکسیده شدن لپیدهای موجود در سبوم و رسوب ملانین سیاه‌رنگ شود که به این نوع، کومدون سرسیاه می‌گویند.
دکتر واصلی عنوان کرد: با ادامه انسداد و ترشح سبوم و رشد باکتری‌ها، فشار بر دیواره فولیکول مو زیاد شده و فولیکول پاره و در نتیجه التهاب ایجاد شده و خود را به صورت قرمزی نشان می‌دهد و یا گاهی عفونت آن بسیار شدید است که خود را به صورت جوش‌های چرکی نشان می‌دهد. گاهی نیز دور این التهاب، محفظه‌ای ایجاد می‌شود که فرم‌های مختلف جوش کیستی را ایجاد می‌کند.
جوش نوجوانی
این متخصص پوست و مو تغییرات هورمونی را مهم‌ترین علت بروز بیشتر جوش‌های پوستی در سنین نوجوانی عنوان کرد و در پاسخ به این سوال که چرا پوست عده‌ای از افراد کمتر از دیگران جوش می‌زند، تصریح کرد: ژنتیک بر تعداد، اندازه و فعالیت غدد سباسه تاثیر دارد.
تأثیر رژیم غذایی در ایجاد جوش
وی در خصوص تأثیر رژیم غذایی در بروز جوش‌های پوستی نیز گفت: برخی رژیم‌های غذایی از جمله مواردی که قند بالایی داشته باشند یا رژیم‌های شامل لبنیات کم چرب از جمله شیر کم چرب ممکن است سبب ایجاد جوش شوند.
چربی سبب جوش صورت نمی‌شود
این متخصص پوست و مو بیان کرد: در حالی که بسیاری از افراد چربی را از عوامل ایجاد جوش می‌دانند، اما از نظر علمی مصرف چربی از عوامل مؤثر در ایجاد جوش نیست.
این متخصص پوست و مو در خصوص نوع رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از بروز جوش، گفت: ما به طور کلی به بیمار توصیه می‌کنیم که اگر در اثر مصرف غذای خاصی جوش‌های صورت آنها بدتر می‌شود آن غذا را مصرف نکنند اما رژیم غذایی خاصی را به بیمار توصیه نمی‌کنیم.
چه داروهایی سبب ایجاد جوش می‌شود؟
دکتر واصلی گفت: برخی جوشها ممکن است در اثر مصرف برخی داروها ایجاد شوند که از جمله می‌توان استروئیدهای آنابولیک را نام برد که بدنسازان استفاده می‌کنند یا کورتیکواستروئید ها که به غلط به عنوان اشتهاآور معروف هستند که از آن جمله می‌توان دگزامتازون ، بتامتازون و … را نام برد.
وی با بیان اینکه برخی داروهای تخصصی‌تر مانند لیتیم و ویتامین‌هایی مانند B12 و B6 نیز ممکن است سبب ایجاد جوش شوند، افزود: جوش‌هایی که در اثر مصرف دارو ایجاد می‌شوند، معمولا قرمز و التهابی بوده و همه یک شکل هستند و به صورت یک دفعه بیرون می‌ریزند.
شکل بالینی جوشها
این متخصص پوست و مو در خصوص شکل‌های مختلف جوش، اظهار کرد: جوش از نظر بالینی و شکل ضایعات چندین فرم دارد، جوش‌های سرسیاه و سرسفید از مهم‌ترین شکل‌های جوش است و فرم دیگر جوشها به میزان التهاب بستگی دارد، اگر التهاب آنها زیاد نباشد به صورت دانه‌های قرمز مشخص می‌شوند و اگر در صورت التهاب شدید، حالت چرکی داشته و در فرم دیگر ممکن است حال کیستی داشته باشند.
جوش فولمینانت
دکتر واصلی با بیان اینکه جوش انواع مختلفی دارد، گفت: یک نوع آن، جوش فولمینانت نام دارد که با ظهور ناگهانی جوش های التهابی و چرکی و علائم سیستمیک مانند تب، درد عضلانی، درد مفاصل و احساس بیحالی شدید ایجاد می‌شود و باید سریع تحت درمان قرار گیرد.
آکنه کانگلوباتا
وی افزود: نوع دیگر کانگلوباتا نام دارد که ضایعات آن شکل ندولوکیستیک دارند که شروع ناگهانی داشته، اما علائم سیستمیک ندارند. این نوع همچنین یک قسمت از بیماری تتراد انسداد فولیکول مو است که درگیری قسمت‌های دیگر بدن مثل چین‌های زیر بغل و کشاله ران، سر و کیست پیلونیدال ممکن است به طور همزمان وجود داشته باشد.
جوش معمولی
این متخصص پوست و مو با بیان اینکه جوش معمولی فرم دیگری از این اختلال پوستی است که بیشتر در سنین نوجوانی و در نواحی صورت ، قسمت فوقانی کمر و بازوها و ناحیه سینه دیده می شوند ادامه داد: فرم دیگری از جوش هم وجود دارد که بعد از ۲۵ سالگی و بیشتردر خانم‌ها دیده شده و بیشتر افرادی را شامل می‌شود که اختلالات هورمونی دارند.
جوش‌های هورمونی
وی تصریح کرد: خصوصیات جوش‌های هورمونی به ویژه در بانوان این است که تقریبا یک سوم پایین صورت و قسمت گردن را درگیر می‌کنند و بیشتر به صورت ندولهای التهابی بروز یافته که اکثرا دردناک هستند و قبل از شروع منس(دوران قاعدگی) بیرون می‌ریزند.
این متخصص پوست و مو عنوان کرد: در بسیاری از موارد، آزمایشات نشان دهنده سطح نرمال هورمونها می باشد، در این افراد حساسیت گیرنده‌های هورمونی پوست بالا می‌رود.
جوش نوزادی
دکتر واصلی در خصوص بروز جوش در سنین مختلف، بیان کرد: نوعی جوش نوزادی داریم که معمولا بعد از هفته دوم تولد ایجاد شده و در سه ماهه اول خوب می شود . این نوع جوشها معمولا حالت زیرپوستی و کومدون ندارند و برخی افراد ممکن است آنها را با حساسیت اشتباه بگیرند. این نوع جوش معمولا بر روی گونه‌ها و پل بینی نوزاد ایجاد می‌شود.
جوش شیرخوارگی
این متخصص پوست و مو ابراز کرد: فرم دیگر، جوش شیرخوارگی نام دارد که از حدود سه ماهگی شروع شده و تا یک سالگی ادامه می‌یابد و گاهی اوقات نیز ممکن است از ۱۸ ماهگی شروع و تا ۲۴ ماهگی ادامه داشته باشد. علت بروز این نوع جوش افزایش هورمونهای آندروژنیک در این سن می باشد. این افراد تا دو سالگی بهبود می‌یابند و مجددا در مرحله بلوغ شروع به جوش زدن می‌کنند. این نوع جوش، در فرم نادر تا زمان بلوغ و بعد از آن ادامه می‌یابد.
سایر انواع جوش
دکتر واصلی ادامه داد: چند نوع دیگر از جوش وجود دارد که یکی از این نوع جوشها ممکن است به علت تحریک مکانیکی ایجاد شود مثل گردن افراد نوازنده ویولون یا حاشیه کلاه های ایمنی.
نوع دیگر در کسانی ممکن است بروز یابد که با مواد هیدروکربنی آروماتیک در تماس هستند. فرم دیگر نیز ممکن است به علت استفاده از مواد آرایشی دارای چربی زیاد ایجاد شوند.
جوش عصبی
وی بیان کرد: فرم دیگر را جوش عصبی می‌نامند که در این مورد، جوش کوچکی بر روی صورت بیمار ظاهر می‌شود و بیمار آنقدر آن را دستکاری می‌کند که به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شود.
درمان جوش
وی در خصوص روش‌های درمان انواع جوش نیز گفت: برای انتخاب روش درمان، معیارهایی مانند جنس، سن، انگیزه برای درمان، شغل، عوامل تشدیدکننده جوش بیمار، درمان‌های انجام گرفته، درمان‌هایی در حال اجرا، تأثیر این درمان‌ها، مصرف داروهایی مثل کورتیکواستروئید، استروئیدهای آنابولیک و قرصهای ضد بارداری و … و نوع ضد آفتاب و کرم های آرایشی، در نظر گرفته می‌شود.
این متخصص پوست عنوان کرد: در معاینات نیز رنگ پوست، جنس پوست (چرب یا خشک)، چگونگی توزیع جوشها،شکل ضایعات و نوع اسکار ایجاد شده مورد بررسی قرار می گیرند.
داروهای موضعی برای جوش‌های موضعی
دکتر واصلی با بیان اینکه داروهای موضعی برای مراحل اولیه جوش‌های غیرالتهابی تجویز می‌شوند، تصریح کرد: در صورتیکه جوشها موضعی، در مرحله خفیف و یا چند جوش زیرپوستی بوده و التهاب زیادی نداشته باشند و علاوه بر این، جای جوش نیز چندان وخیم نباشد، معمولا داروهای موضعی تجویز می‌شود، که در این مورد داروهایی که بیشتر تجویز می‌شود آنهایی هستند که تنظیم کننده چربی پوست مثل رتینوئیدها هستند.
وی ادامه داد: اگر جوشها در مرحله التهابی بوده و خیلی شدید نباشند داروهای موضعی دیگری که ممکن است تجویز شوند داروهای آنتی بیوتیکی مانند محلول‌های اریترومایسین کلیندامایسین و … بوده و علاوه بر این، داروهای خوراکی نیز ممکن است تجویز شود.
داروهای خوراکی
این متخصص پوست افزود: داروهای خوراکی مؤثر در درمان جوش، سه دسته هستند، یک دسته آنتی بیوتیکی بوده که از آن جمله می‌توان تتراسایکین‌ها و آزیترومایسین را نام برد، دسته دیگر داروهای آنتی آندروژنیک از جمله اسپیرونولاکتون و قرصهای جلوگیری از بارداری و دسته سوم نیز ایزوترتینوین است که تنها دارویی است که می‌تواند حالت بهبودی ایجاد کند و و دیگر داروها تنها حالت کنترلی دارند.
عوارض جانبی ایزوترتینوین
دکتر واصلی در پاسخ به این سؤال که آیا این داروها عوارض جانبی دارند؟، گفت: هر دارویی ممکن است عارضه داشته باشد، مهم‌ترین عارضه‌های قابل پیش‌بینی ایزوترتینوین تأثیری است که بر روی آنزیم‌های کبد و چربی خون (تری گلیسرید) دارد. این دو عارضه چون قابل پیش بینی بوده و با آزمایش نیز ثابت می‌شوند معمولا قبل از شروع درمان، یک ماه بعد از شروع درمان و پس از آن هر چند ماه یک بار باید آزمایشات لازم انجام شود.
یکی دیگر از عوارض مهم این دارو خطر ایجاد نقص مادرزادی در جنین، در صورت مصرف در دوره بارداری می‌باشد، بنابراین درخانم‌های متاهل به عنوان داروی خط اول پیشنهاد نمی‌شود و در صورت تجویز، دو روش مطمئن جلوگیری از بارداری و انجام ماهانه تست حاملگی اکیدأ توصیه می‌شود. یک ماه بعد از قطع مصرف دارو، باردار شدن بلامانع است.
وی تصریح کرد: شایع‌ترین عارضه مصرف این داورها، خشکی پوست، خشکی مخاط ها و لب است که اگر به موقع و به طور صحیح درمان نشود ممکن است عفونت‌های پوستی نیز به آن افزوده شود. ریزش مو نیز از دیگر عارضه‌های گزارش شده است. اما عارضه‌ای که مردم از بروز آن بسیار می‌ترسند، در حالی که چندان محتمل نیست، مساله نازایی است. در این موارد احتمال نازایی چندان نیست و بروز این مشکل ممکن است به خاطر بیماری‌های زمینه‌ای باشد نه به خاطر عارضه داروی ایزوترتینوین.
دکترواصلی با بیان اینکه گاهی پیشنهاد می‌شود برخی جوش‌های زیرپوستی مثل جوش‌های سرسفید و سرسیاه که بسته هستند را تخلیه کنند، گفت: این پیشنهاد وقتی ارائه می‌شود که کرم‌های موضعی خوب جواب ندهند، که در این مورد ابتدا باید سر جوش باز شده و سپس به طور کامل تخلیه شود.وی تصریح کرد: این عمل نباید با دست انجام شود، زیرا هنگامی که سر جوش باز نباشد و توسط دست فشار داده شود ممکن است از قسمت پایین دچار پارگی شده و احتمال ایجاد التهاب و باقی ماندن جای جوش تشدید می‌شود.
جوش را دستکاری نکنید
این متخصص پوست با بیان اینکه بهتر است جوش‌های صورت را دستکاری نکنید، افزود: وقتی جوش دستکاری شود احتمال این که جای آن بر روی پوست باقی بماند افزایش می‌یابد.
درمان جای جوش
این متخصص پوست در رابطه با درمان جای جوش نیز گفت: در صورت دستکاری جوش، ممکن است فرورفتگی یا اسکار بر روی پوست ایجاد شود که چندین فرم دارد و با توجه به نوع اسکار ایجاد شده، بیشتر درمان‌های عملی مانند لیزر، سابسیژن، میکرودرم، پلینگ و جراحی تجویز می‌شود و در این مورد، شانس بهبودی با کرم، تنها۵ تا ۱۵ درصد است.
به داروهای ماهواره‌ای اعتماد نکنید
دکتر واصلی در مورد تبلیغات ماهواره در مورد کرم‌ها و داروهایی که در عرض چند روز معجره کرده و جوش را درمان می‌کنند، عنوان کرد: چون هیچ نظارتی بر ماهواره صورت نمی‌گیرد نباید به این تبلیغات اعتماد کرد.
وی تصریح کرد: یک سری داروها وجود دارد که در درمان سریع جوش‌های التهابی مؤثر هستند، اما اینکه در عرض چند روز این جوشها از بین بروند چندان مورد تأیید نیست.
چه کنیم که جوش نزنیم؟
این متخصص پوست در پایان توصیه کرد: اگر می‌خواهید صورتتان جوش نزند و یا در صورت جوش زدن، جای آن کمتر باقی بماند از شوینده‌های مناسب نوع پوست خود استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر احساس می‌کنید که پوستتان چرب است شوینده‌های مناسب پوست چرب استفاده کنید.
دقت در انتخاب ضدآفتاب و مواد آرایشی
دکتر واصلی گفت: در انتخاب ضدآفتاب خود نیز دقت کنید، کسانی که پوستشان مستعد جوش زدن است باید محصولات آرایشی یا ضدآفتاب از نوع فاقد چربی استفاده کنند.
هرگز با آرایش به رختخواب نروید
وی همچنین توصیه کرد: هرگز با آرایش به رختخواب نروید و قبل از خواب، آرایش خود را با شوینده مناسب پاک کنید.
این متخصص پوست از بیماران که به جوش‌های پوستی دچار شده‌اند، خواست صبور بوده و انتظار معجزه نداشته باشند که ظرف یک هفته یا یک ماه همه چیز بهبود یابد.
