متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بو‌یراحمد گفت: هپاتیت یک بیماری شایع و به معنی التهاب کبد است، که به دلایل مختلفی از جمله علل عفونی و غیر عفونی ایجاد می شود.

متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بو‌یراحمد گفت: هپاتیت یک بیماری شایع و به معنی التهاب کبد است، که به دلایل مختلفی از جمله علل عفونی و غیر عفونی ایجاد می شود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج؛ دکتر گرد آفرین نیکبخت افزود: علل غیر عفونی که می توانند سبب التهاب کبد شوند، شامل بعضی داروها و مواد سمی است که گاهی فرد از عوارض کبدی آنها آگاهی نداشته و مصرف مقدار زیادی از این مواد و داروها به التهاب کبدی مبتلا می شود.

وی کبد چرب و الکل را از دیگر موارد غیرعفونی هپاتیت دانست و اذعان کرد: چنانچه چربی کبد تحت درمان و کنترل قرار نگیرد، التهاب کبدی ایجاد می کند.

علل عفونی التهاب کبدی

وی با بیان اینکه هپاتیت هایA ،B ،C شایعترین هپاتیت های ویروسی و از علل عفونی التهاب کبدی هستند، تصریح کرد: به جزء این سه نوع، موارد دیگری نیز مانند هپاتیت های D، E، F ،G  نیز وجود دارد.

هپاتیت A؛ علائم، پیشگیری و درمان

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه وبو‌یراحمد هپاتیت A را یک بیماری ویروسی خود محدود شونده عنوان کرد و گفت: این بیماری از طریق مدفوعی _ دهانی(آب و مواد غذایی آلوده) به انسان منتقل می شود.

دکتر نیکبخت با اشاره به اینکه علائم این بیماری در انواع هپاتیت ها تفاوت چندانی ندارد، خاطر نشان کرد: هپاتیت A دارای علائمی شبیه آنفولانزا است، یعنی فرد دچار ضعف، خستگی، بیحالی، دردهای عضلانی و مفصلی، کاهش اشتها و گاهی زردی شده که در هپاتیت های A و E تب خفیف نیز دیده می شود.

وی با بیان اینکه هپاتیت A معمولا مشکلی برای بیمار ایجاد نمی کند و خود به خود بهبود می یابد، گفت: هپاتیت  A به درمان خاصی نیاز ندارد، زیرا این بیماری به سمت مزمن شدن پیش نخواهد رفت.

متخصص عفونی دانشگاه علوم پزشکی استان، ادامه داد: برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری به افرادی که قصد سفر به مناطق شایع هپاتیت A  را دارند، واکسن تجویز می شود.

هپاتیت B را بشناسید

دکتر نیکبخت اظهار داشت: حدود ۵۰۰ میلیون نفر در جهان به ویروس هپاتیت B مبتلا هستند، که تقریبا ۵درصد از این تعداد، مبتلایان به هپاتیت B مزمن را شامل می شوند.

وی با بیان اینکه جمعیت جهان را از نظر شیوع هپاتیتB به سه دسته تقسیم می کنند، افزود: در برخی مناطق بیش از ۸ درصد افراد مبتلا به این نوع هپاتیت هستند، که انتقال از طریق مادر به نوزاد خصوصا در حین زایمان شایعتر است.

متخصص عفونی دانشگاه علوم پزشکی استان، با اشاره به اینکه شانس مزمن شدن هپاتیت با سن اکتساب رابطه عکس دارد، ابراز داشت: هر چه سن ابتلا کمتر باشد شانس مزمن شدن بیماری بیشتر است و حدود ۹۰ درصد عفونت های اکتساب شده در زمان پری ناتال(اطراف زمان تولد) به هپاتیت B مزمن تبدیل می شوند.

دکتر نیکبخت با بیان اینکه چنانچه زمان اکتساب هپاتیت B در کودکان سنین ۱ تا ۵ سال باشد، ۱۰ تا ۲۰ درصد موارد مزمن خواهند شد، ادامه داد: حدود ۵ درصد از بیماران بزرگسال مبتلا به هپاتیت B نیز، به سمت مزمن شدن پیش می روند.

وی عنوان کرد: برخی دیگر از کشورها از نظر شیوع بیماری در رده متوسط قرار دارند و حدود ۲تا ۸ درصد افراد مبتلا به هپاتیت B هستند.

وی تصریح کرد: در حال حاضر ایران نیز در این رده قرار گرفته که با اقدامات انجام شده، در حال گذر از منطقه ای با شیوع متوسط به منطقه ای با شیوع زیر ۲ درصد است.

راه های انتقال هپاتیت B

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بو‌یراحمد تاکید کرد: ویروس هپاتیت B از طریق مادر به نوزاد، تماس های معمول، ترشحات خونی، تماس جنسی، خون و فرآورده های خونی آلوده منتقل می شود.

دکتر نیکبخت فراورده های خونی آلوده و استفاده از ابزار تیز تزریقی در افراد معتاد را از شایعترین علل انتقال این بیماری در برخی کشورها دانست و گفت: انتقال در کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی از طریق فرو رفتن جسم تیز آلوده به خون بیمار، از دیگر راه های انتقال این ویروس است.

علائم بالینی هپاتیت B

وی با اشاره به اینکه علائم بالینی هپاتیت B نیز شبیه به هپاتیت A است، افزود: اما بر خلاف هپاتیت A که یک بیماری خود محدود شونده است و ممکن است به سمت مزمن شدن پیش برود، حدود ۹۵تا ۹۹ درصد بیماران بالغ مبتلا به هپاتیت B بعد از ابتلا، خود به خود بهبود می یابند.

دکتر نیکبخت خاطر نشان کرد: درصد باقی مانده زیر ۵ درصد که بهبود پیدا نمی کنند، به سمت مزمن شدن پیش می روند.

متخصص عفونی دانشگاه علوم پزشکی استان بیان کرد: بعضی از این بیماران ناقل بدون علامت و برخی نیز به هپاتیت B مزمن مبتلا هستند، که این بیماری سلول های کبدی آنها را تخریب و در نتیجه منجر به سرطان کبدی و سیروز کبدی در بیمار خواهد شد.

پیشگیری از هپاتیت B با واکسن

دکتر نیکبخت ابراز داشت: مهمترین راه پیشگیری از این بیماری واکسن هپاتیت B است، که در برنامه واکسیناسیون کشور نیز وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه واکسن وظیفه پیشگیری قبل از تماس را برعهده دارد، تصریح کرد: چنانچه فرد واکسینه نشده باشد و با خون یا ترشحات آلوده به ویروس تماس پیدا کند، تحت پیشگیری پس از تماس قرار گرفته و با تلقیح واکسن و ایمونوگلوبولین از ابتلا فرد به هپاتیت B جلوگیری می شود.

درمان و مراقب های لازم جهت پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان گفت: فرد مبتلا به هپاتیت B حاد نیازی به درمان ندارد در حالی که در هپاتیت B مزمن بسته به شرایط  بیمار تحت درمان قرارمی گیرد.

وی توصیه نمود: افرادی که با بیماران مبتلا به هپاتیت B زندگی می کنند و با آنها در تماس هستند، برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری تحت واکسیناسیون قرار گرفته و جهت بررسی کفایت واکسیناسیون تیتر آنتی بادی آنها چک شود.

دکتر گرد آفرین نیکبخت اضافه کرد: اگر میزان آنتی بادی این افراد بیشتر از ۱۰ باشد، در صورت تماس با عوامل ناقل بیماری به این ویروس مبتلا نخواهند شد.

هپاتیت C؛ علت، علائم و پیشگیری

متخصص عفونی دانشگاه علوم پزشکی استان با بیان اینکه حدود ۳ درصد از جمعیت  جهان به هپاتیت C مبتلا هستند، افزود: این بیماری از طریق تماس با خون و فراورده های خونی آلوده، منتقل می شود.

وی ادامه داد: طی دهه های اخیر شیوع این بیماری در افراد معتاد تزریقی که از ابزار تیز به صورت مشترک استفاده می کنند و همچنین افرادی که شرکای جنسی متعدد و رفتار های پر خطر جنسی دارند، افزایش یافته است.

دکتر نیکبخت  دریافت خون و فراورده های خونی آلوده به ویروس را از دیگر راه های انتقال این بیماری عنوان کرد و ابراز داشت:  از سال ۱۳۷۴ تا کنون همه خون های اهدایی، از نظر هپاتیت C بررسی می شوند بنابراین در حال حاضر انتقال بیماری از این طریق به ندرت اتفاق می افتد.

وی یادآور شد: علت مبتلا شدن ۳۰ تا ۴۰ درصد این بیماران در جهان هنوز مشخص نشده است.

متخصص عفونی دانشگاه علوم پزشکی استان اظهار داشت: هپاتیت C بر خلاف هپاتیت B به سمت مزمن شدن پیش می رود، بنابراین توصیه می شود افراد مبتلا به هپاتیت C حاد، تحت درمان قرار گیرند تا شانس مزمن شدن در آنها کاهش یابد.

برای پیشگیری از هپاتیت C واکسن وجود ندارد!

دکتر گردآفرین نیکبخت با بیان اینکه متاسفانه برای پیشگیری از هپاتیت C هیچگونه واکسن و ایمونوگلوبینی وجود ندارد، افزود: در حال حاضر تنها راه پیشگیری از انتقال این بیماری، اجتناب از رفتار های پرخطر است.

وی ابراز داشت: درمان بیماران مبتلا به هپاتیت C سبب کاهش میزان بار ویروسی بیماری شده و شانس انتقال آن به سایر افراد را کاهش می دهد.

وی با اشاره به اینکه در ایران برنامه جامع شناسایی و درمان بیماران مبتلا به هپاتیت C در حال اجرا است، ادامه داد: در این برنامه همه بیماران مبتلا به هپاتیت C تحت بررسی و درمان رایگان قرار می گیرند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان با اشاره به اینکه افرادی که با این بیماران زندگی می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع هپاتیت هستند، توصیه نمود: این افراد از وسایل تیز مانند ناخن گیر، ریش تراش و مسواک به صورت مشترک استفاده نکنند.

وی با بیان اینکه اگر تزریقی برای این افراد صورت می گیرد، دفع سوزن باید بگونه ای باشد که شانس فرورفتن آن در دست سایر افراد ایجاد نشود، ادامه داد: چنانچه جایی از بدن بیمار زخم شد، محل زخم را بپوشانند و همچنین محل خون را با محلول وایتکس، ضد عفونی و پس از چند دقیقه آن را با دستمال تمیز کنند.

وی با اشاره به اینکه در کمتر از ۵ درصد افراد انتقال جنسی هپاتیت اتفاق می افتد، خاطرنشان کرد: احنمال انتقال بیماری در افرادی که شرکاء جنسی متعدد دارند بیشتر است، با این وجود مانع ازدواج این افراد نخواهد شد.

دکتر گردآفرین نیکبخت یادآور شد: در افرادی که یک شریک جنسی دارند با رفتار های جنسی محافظت شده، انتقال به ندرت صورت می گیرد و حتی برای باردار شدن همسر چنانچه مرد مبتلا باشد، مانع چندانی وجود ندارد.

وی در خصوص احتمال انتقال بیماری از مادر به نوزاد، تصریح کرد: در این مورد احتمال انتقال کمتر از ۳ درصد است، بنابراین زوجین، تحت نظر پزشک می توانند، اقدام به بارداری کنند.

عوارض ناشی از مصرف داروها

متخصص عفونی دانشگاه علوم پزشکی استان، در پایان اشاره ای به عوارض ناشی از مصرف داروها داشت و اظهار کرد: ریزش مو، خشکی پوست، مشکلات گوارشی، اختلالات عصبی و علائم شبیه آنفولانزا از جمله عوارض جانبی برخی از داروها برای بیماران است.

دکتر نیکبخت خاطر نشان کرد: با توجه به درصد بهبودی بسیار بالای داروها عوارض ناشی از آنها نیز معمولا قابل تحمل است.

انتهای پیام/ س حسینی