ورزش باعث بهبود حساسیت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین در بدن می شود. این امر به تنظیم بهتر قند خون کمک کرده و به عضلات اجازه می دهد تا گلوکز بیشتری را برای تامین انرژی مصرف کنند
به گزارش روابط عمومی بیمارستان امام سجاد (ع) یاسوج،زینب عالی منش کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی این مرکز در یادداشت علمی به موضوع مکانیسم اثر ورزش بر دیابت پرداخت:
دیابت یکی از شایع ترین بیماری های مزمن است و در صورتی که به درستی مدیریت نشود، می تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. اما ورزش می تواند به طور موثر به کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض دیابت کمک کند. از بهبود حساسیت به انسولین گرفته تا تقویت سلامت قلب و عروق، ورزش می تواند نقشی کلیدی در مدیریت این بیماری ایفا کند. در این مقاله، به بررسی تأثیر ورزش بر دیابت و چگونگی استفاده از آن به عنوان ابزاری قدرتمند برای بهبود کیفیت زندگی خواهیم پرداخت.ورزش باعث بهبود حساسیت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین در بدن می شود. این امر به تنظیم بهتر قند خون کمک کرده و به عضلات اجازه می دهد تا گلوکز بیشتری را برای تامین انرژی مصرف کنند. همچنین، کنترل دیابت با ورزش به کاهش وزن، افزایش سوخت و ساز بدن و بهبود سلامت قلبی‌عروقی کمک می کند که همگی برای مدیریت دیابت موثر هستند
انواع ورزش مناسب برای افراد دیابتی:
ورزش یکی از قسمت های مهم برنامه کنترل و درمان دیابت به شمار می رود. برای پیشگیری از اختلالات احتمالی برای افراد مبتلا به دیابت توصیه می شود که قند خونشان را قبل، حین و پس از ورزش کنترل کنند. انواع ورزش مناسب برای افراد دیابتی شامل موارد زیر است:
ورزش های هوازی/ پیاده روی/ دوچرخه سواری/شنا/دویدن سبک/ ایروبیک:این ورزش ها به بهبود حساسیت به انسولین، کاهش قند خون و سلامت قلبی‌عروقی کمک می‌کنند.
تمرینات مقاومتی:وزنه برداری،تمرینات با استفاده از مقاومت بدن (مثل شنا، پلنک و اسکوات)، تمرینات با کش های مقاومتی؛این نوع تمرینات به افزایش قدرت عضلات، بهبود حساسیت به انسولین و کنترل قند خون کمک می کنند
ورزش های کششی: یوگا، پیلاتس، تمرینات کششی دیگر؛این ورزش ها به افزایش انعطاف پذیری بدن، کاهش استرس و بهبود جریان خون کمک می کنند.
فواید ورزش برای بیماران دیابتی:ورزش یکی از راههایی است که می تواند در پیشگیری و درمان دیابت نقش مهمی داشته باشد.
• مشورت با پزشک: قبل از شروع هر نوع برنامه ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید تا نوع و شدت ورزش مناسب برای شما تعیین شود.
• بررسی قند خون: قند خون خود را قبل از ورزش اندازه گیری کنید. اگر قند خون خیلی پایین است، یک وعده سبک مصرف کنید.
• آماده سازی بدن: گرم کردن بدن قبل از ورزش برای جلوگیری از آسیب و بهبود عملکرد ضروری است.
• پوشیدن لباس مناسب: از لباس ها و کفش های مناسب برای ورزش استفاده کنید تا از ایجاد زخم یا آسیب جلوگیری شود.
نکات مهم حین ورزش برای بیماران دیابتی: ورزش نه تنها می تواند سطح قند خون شما را کنترل نماید ، بلکه قادر است همزمان به کنترل وزن و فشار خون شما هم کمک نماید.
• کنترل قند خون: در طول ورزش، به میزان قند خون خود توجه داشته باشید و در صورت لزوم از خوراکی‌های انرژی‌زا استفاده کنید.
• آب نوشی کافی: در طول ورزش، بدن ممکن است دچار کمبود آب شود، بنابراین به میزان کافی آب بنوشید.
• ورزش در محیط ایمن: برای جلوگیری از افتادن یا آسیب دیدگی، ورزش را در محیطی ایمن انجام دهید.
نکات مهم بعد از ورزش و کنترل قند خون دیابتی:اگر در حین ورزش یا بعد از آن علایم افت قند خون داشتید لازم است بلافاصله ورزش را متوقف کرده و بلافاصله از مواد قندی استفاده کنید.
• بازگشت به حالت استراحت: پس از ورزش، به آرامی بدن را سرد کرده و از کشش های مناسب برای ریلکس کردن عضلات استفاده کنید.
• اندازه‌گیری قند خون: پس از ورزش، قند خون خود را مجدداً اندازه گیری کنید تا از نوسانات احتمالی مطمئن شوید.
• مصرف وعده غذایی مناسب: بعد از ورزش، یک وعده غذایی متعادل که شامل پروتئین، کربوهیدرات و چربی های سالم باشد، مصرف کنید.
• استراحت و بازیابی: به بدن خود زمان کافی برای بازیابی بدهید تا از آسیب های احتمالی جلوگیری کنید.
راهکار برای رفع موانع ورزشی برای افراد دیابتی
مهم ترین نگرانی که در حین ورزش برای افراد دیابتی وجود دارد ، کاهش بیش از حد قند خون یا اصطلاحاً علایم “هیپوگلیسمی” است. در ادامه به چند راهکار مناسب برای رفع موانع ورزشی برای بیماران دیابتی اشاره می کنیم:
۱. کنترل منظم قند خون قبل، حین و بعد از ورزش
2. مشاوره با پزشک برای تعیین نوع و شدت ورزش مناسب
3. تنظیم وعده های غذایی قبل از ورزش برای جلوگیری از افت قند خون
4. استفاده از ورزش های کمimpact برای جلوگیری از آسیب به مفاصل
5. یادگیری نحوه مدیریت هیپوگلیسمی در حین ورزش
6. ایجاد برنامه ورزشی منظم و متناسب با شرایط فرد
7. تمرینات تدریجی برای جلوگیری از خستگی و فشار زیاد
8. استفاده از لباس و کفش مناسب برای جلوگیری از آسیب های پوستی
جمع بندی
ورزش به عنوان یک ابزار مؤثر در مدیریت دیابت، می تواند به بهبود کنترل قند خون، کاهش مقاومت به انسولین و پیشگیری از عوارض جدی این بیماری کمک کند. برای دستیابی به حداکثر نتایج، مشاوره با متخصصین سلامت و ورزش هلثی به منظور انجام حرکات ورزشی صحیح و متناسب با شرایط فردی ضروری است. با انتخاب ورزش های مناسب و رعایت نکات مهم پیش، حین و بعد از ورزش، افراد دیابتی می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و خطرات ناشی از دیابت را کاهش دهند.
